คำถามยอดฮิตเกี่ยวกับ “เส้นเลือดขอด”

โดย | บทความเส้นเลือดขอด

คำถาม: ฉันสามารถรักษาเส้นเลือดขอดด้วยตัวเองได้อย่างไรบ้าง?

ตอบ: เส้นเลือดขอดเป็นภาวะที่สามารถรักษาและดูแลได้ด้วยวิธีต่างๆ หลายวิธีที่คุณสามารถดูแลตนเองได้ที่บ้าน ได้แก่ การใช้ถุงน่องกระชับเส้นเลือด การยกขาให้สูงขณะนอน และการออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดในขา อย่างไรก็ตาม สำหรับกรณีที่มีอาการรุนแรงหรือเจ็บปวด ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้องและรับการรักษาที่เหมาะสม การรักษาที่มีประสิทธิภาพอาจรวมถึงการใช้เทคนิคการรักษาด้วยเลเซอร์ การฉีดสารละลาย หรือการผ่าตัด ซึ่งควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์

คำถาม: สาเหตุของเส้นเลือดขอดคืออะไร?

ตอบ: เส้นเลือดขอดเกิดจากความอ่อนแอของลิ้นในเส้นเลือด ซึ่งปกติแล้วลิ้นเหล่านี้จะช่วยให้เลือดไหลเวียนกลับไปยังหัวใจโดยไม่ถอยกลับลงมาที่ขา แต่เมื่อลิ้นเหล่านี้ไม่ทำงานได้ดี จะทำให้เลือดสะสม คั่งในเส้นเลือดที่ขา เป็นผลให้เส้นเลือดพองและบวม สาเหตุของการทำงานผิดปกติของลิ้นในเส้นเลือดอาจมาจากหลายปัจจัย เช่น อายุที่มากขึ้น, การยืนหรือนั่งนานๆ, พันธุกรรม, การตั้งครรภ์, และน้ำหนักเกิน

คำถาม: มีวิธีการรักษาเส้นเลือดขอดอย่างไรบ้าง?

ตอบ: การรักษาเส้นเลือดขอดมีหลายวิธี ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ วิธีการรักษาที่นิยม ได้แก่:

  • การใช้ถุงน่องกระชับเส้นเลือด – ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและลดอาการบวม
  • การฉีดสาร sclerotherapy – การฉีดสารเคมีลงในเส้นเลือดที่ทำให้ผนังเส้นเลือดติดกันและหดตัวลง ทำให้เส้นเลือดลดการอักเสบและค่อยๆ หายไป
  • การรักษาด้วยเลเซอร์ – ใช้แสงเลเซอร์ทำลายเส้นเลือดขอดจากภายใน
  • การผ่าตัด – สำหรับกรณีที่มีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่ อาจต้องผ่าตัดเอาเส้นเลือดที่มีปัญหาออก
  • การใช้วิธีกายภาพบำบัด – รวมถึงการออกกำลังกายที่เหมาะสมเพื่อช่วยเสริมสร้างการไหลเวียนของเลือด

การเลือกวิธีการรักษาควรทำโดยการปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดและเหมาะสมกับสภาพของแต่ละบุคคล

คำถาม: เส้นเลือดขอดมีอันตรายถึงชีวิตหรือไม่?

ตอบ: เส้นเลือดขอดโดยทั่วไปไม่ถือเป็นอันตรายถึงชีวิต แต่อาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและทำให้เกิดความไม่สะดวกสบาย เช่น อาการบวม คัน และปวดเมื่อย อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีที่รุนแรง เส้นเลือดขอดอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อาจส่งผลร้ายต่อสุขภาพ เช่น เส้นเลือดอุดตัน (thrombophlebitis) หรือแผลเรื้อรังที่ขา (venous ulcers) ซึ่งต้องการการดูแลและรักษาอย่างเหมาะสม หากมีอาการผิดปกติหรือมีความกังวลเกี่ยวกับเส้นเลือดขอด ควรปรึกษาแพทย์เพื่อการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม

คำถาม เส้นเลือดขอดคืออะไร? และมีความแตกต่างอย่างไรกับเส้นเลือดแมงมุม (Spider Veins)?

ตอบ เส้นเลือดขอดเป็นเส้นเลือดที่ขยายตัวและบิดเบี้ยว ซึ่งมักจะมองเห็นได้ชัดเจนที่ผิวหนัง โดยเฉพาะบริเวณขา เส้นเลือดเหล่านี้มีลักษณะหนาและปูดขึ้น มักมีสีม่วงหรือน้ำเงินเข้ม (ขนาด 4 มม เป็นต้นไป) และสามารถก่อให้เกิดอาการปวดหรือรู้สึกไม่สบาย การเกิดเส้นเลือดขอดมักเกี่ยวข้องกับความอ่อนแอของลิ้นในเส้นเลือดดำ ทำให้เลือดไหลย้อนกลับและสะสม คั่ง ของเลือดกองอยู่ในเส้นเลือด

 

ในทางตรงกันข้าม เส้นเลือดแมงมุม (Spider Veins) เป็นเส้นเลือดขนาดเล็กที่อยู่ใกล้ผิวหนังมากกว่า มีลักษณะเป็นเส้นเลือดที่ปรากฏเป็นเส้นเล็กๆ คล้ายรูปแบบของเว็บแมงมุม โดยมีสีแดงหรือม่วง ซึ่งโดยทั่วไปแล้วเส้นเลือดแมงมุมไม่ก่อให้เกิดอาการปวดหรือความรู้สึกไม่สบาย เหมือนกับเส้นเลือดขอด (ขนาด 1-3 มม)แต่อาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่พึงพอใจในเรื่องความสวยงาม

 

ทั้งเส้นเลือดขอดและเส้นเลือดแมงมุมสามารถรักษาได้ด้วยวิธีต่างๆ ทั้งการใช้เลเซอร์ การฉีด หรือการใช้ถุงน่องกระชับเส้นเลือด เพื่อทำให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้นและลดการปรากฏของเส้นเลือดเหล่านี้

ภาพซ้ายแสดงเส้นเลือดขอดที่น่องซ้าย ภาพขวาแสดงเส้นเลือดฝอยที่บริเวณข้อเท้าขวา

แม้เส้นเลือดขอดจะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่ถ้าลุกลามอาจทำให้เกิดแผลเรื้อรัง เลือดออกรุนแรงหรือเส้นเลือดอักเสบได้ การป้องกันตั้งแต่เนิ่น ๆ จึงสำคัญมาก

5 วิธีป้องกันเส้นเลือดขอดที่บ้าน

  1. ใส่ถุงน่องแรงดัน (Compression Stockings) ถุงน่องเฉพาะโรคสำหรับโรคเส้นเลือดขอด
  • ช่วยบีบหลอดเลือดดำให้เลือดไหลเวียนกลับหัวใจได้ดี
  • ลดอาการปวด บวม และชะลอการลุกลามของเส้นเลือดขอด
  • ควรเลือกชนิดและแรงดันให้เหมาะสมโดยปรึกษาแพทย์

ภาพแสดงการใส่ถุงน่อง

  1. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

การขยับร่างกายช่วยให้กล้ามเนื้อขาทำงานเหมือน “ปั๊มเลือด”
ตัวอย่างการออกกำลังกายง่าย ๆ ที่ทำได้ที่บ้าน:

  • เดินเร็ว (Walking)
  • ยกส้นเท้า (Calf Raises)
  • หมุนข้อเท้า (Ankle Rotations)
  • ปั่นจักรยานในอากาศ (Bicycle Legs)
  1. ยกขาสูงวันละหลายครั้ง
  • การนอนยกขาสูงเหนือระดับหัวใจ 15–30 นาที วันละ 2–3 ครั้ง
  • ช่วยให้เลือดคั่งในหลอดเลือดขาน้อยลง
  • ลดอาการปวดและบวม โดยเฉพาะหลังยืนนาน ๆ
  1. หลีกเลี่ยงการยืนนานหรือนั่งนานเกินไป
  • คนที่ทำงานยืน เช่น พนักงานขาย ครู พยาบาล มีความเสี่ยงสูง
  • ถ้าจำเป็นต้องยืน ควร “ขยับเท้า” หรือ “ก้าวเดินเล็ก ๆ” ทุก 30–60 นาที
  • ถ้านั่งทำงานนาน ควรลุกขึ้นยืดเส้นยืดสายหรือเดินบ้าง
  1. ควบคุมน้ำหนักและลดอาหารเค็ม
  • ภาวะอ้วน เพิ่มแรงดันในหลอดเลือดดำที่ขา ทำให้เสี่ยงเส้นเลือดขอดมากขึ้น
  • ควรกินผัก ผลไม้ ดื่มน้ำเพียงพอ และลดโซเดียม

เมื่อไรควรพบแพทย์?

  • เห็นเส้นเลือดปูดชัดเจนคล้ายเชือกที่ขา
  • มีเส้นฝอยคล้ายใยแมงมุมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
  • ปวด หนักขา หรือบวมจนรบกวนชีวิตประจำวัน

แพทย์สามารถประเมินและให้การรักษา เช่น การฉีดยา (Sclerotherapy), เลเซอร์รักษาหลอดเลือด (Endovenous Laser) หรือการรักษาแบบไม่ผ่าตัดอื่น ๆ ซึ่งปัจจุบันทำได้สะดวกและปลอดภัย ไม่ต้องผ่าตัด ไม่ต้องดมยา เพียงฉีดยาชาก็สามารถทำได้ ทำให้การรักษาเส้นเลือดขอดปัจจุบัน เป็นการรักษาแบบเดินมาเดินกลับได้เลย

สรุป

การป้องกันเส้นเลือดขอดสามารถเริ่มได้ง่าย ๆ ที่บ้าน ได้แก่

  1. ใส่ถุงน่องแรงดัน
  2. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
  3. ยกขาสูง
  4. หลีกเลี่ยงการยืนนานหรือนั่งนาน
  5. ควบคุมน้ำหนักและลดอาหารเค็ม

แม้ว่าวิธีเหล่านี้จะช่วยป้องกันและบรรเทาอาการได้ แต่ ถ้ามีเส้นเลือดขอดแล้ว เพื่อการรักษาในการกำจัดเส้นเลือดเหล่านี้ถาวร  ควรรีบพบแพทย์ผู้ชำนาญเฉพาะด้านหลอดเลือดเพื่อการรักษาที่ถูกต้อง